Hołd złożył burmistrz Przemysław Górski i delegacja Urzędu Miasta i Gminy /fot. UMiG Jabłonowo Pomorskie/

W czwartek 5 października uroczyście odsłonięto po renowacji pomnik „Poległym i Umęczonym 1939-1945” w Jabłonowie Pomorskim. Pomnik został uzupełniony o dwie zupełnie nowe tablice, na których pojawiły się nazwiska 208 ofiar hitlerowców z terenu miasta i gminy Jabłonowo Pomorskie.

Wykaz nazwisk przygotowała Ewa Rzepka, lokalna badaczka historii. O tym oraz o ofiarach niemieckich zbrodni na terenie naszej gminy szczegółowo pisaliśmy TUTAJ.

Podczas uroczystości na placu przy Centrum Kultury i Sportu zaproszeni goście przecięli wstęgę, a ks. Sławomir Sobierajski, proboszcz parafii w Jabłonowie-Zamku, poświęcił odrestaurowany pomnik z tablicami. W obecności licznych pocztów sztandarowych wysłuchano hymnu narodowego, hejnału Jabłonowa Pomorskiego, hołd pomordowanym oddali liczni goście honorowi, władze samorządowe, radni, sołtysi, liczne delegacje instytucji i stowarzyszeń. Zgromadzeni wysłuchali przemówień zaproszonych gości i władz miasta i gminy, a także programu artystycznego przygotowanego przez zespół „Złote Kłosy”.

Burmistrz Przemysław Górski w swoim wystąpieniu podkreślił, że bardzo się cieszy, że projekt dotyczący upamiętnienia ofiar wojny został sfinalizowany, a symboliczne tablice z nazwiskami ofiar będą nam przypominać o przeszłości, o cierpieniu i bohaterstwie naszych ojców, dziadków, braci i sióstr. Zwrócił jednak uwagę, że również teraz nie jesteśmy bezpieczni od zagrożeń związanych z konfliktami.

- Tak wiele zostało powiedziane na temat pokoju, zgody, ja podpisuję się pod tymi słowami. Ale prosiłbym, aby te słowa w końcu były wcielane w życie. Abyśmy potrafili ze sobą rozmawiać, pomimo dzielących nas różnic. A odsłonięcie tablic z nazwiskami pomordowanych niech będzie dla nas czasem zadumy i jednocześnie przestrogą, aby już nigdy więcej nie wydarzyła się tak okropna zbrodnia, jaką była wojna – zaznaczył burmistrz.

Wrażenie na zgromadzonych zrobiło osobiste wyznanie burmistrza Przemysława Górskiego.

- Na tej tablicy są też członkowie mojej rodziny. Jest tu nazwisko mojego pradziadka i mojej babci. Do tej pory grób mojej babci nie został odnaleziony i cieszę się, że 1 listopada będę mógł zapalić znicz pod tą tablicą – powiedział burmistrz.

Władze miasta i gminy oprócz burmistrza Przemysława Górskiego reprezentowali: zastępca burmistrza Katarzyna Weinert-Snopek, sekretarz Urzędu Miasta i Gminy Edward Łukaszewski wraz z pracownikami,  przewodniczący Rady Miejskiej Zbigniew Mikulicz wraz z radnymi, sołtysi. Wśród gości reprezentujących władzę centralną, wojewódzką, powiatową oraz z innych gmin obecni byli m.in.: Anna Gembicka – Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Józef Ramlau – Wicewojewoda Kujawsko- Pomorski, Paweł Szramka – Poseł na Sejm RP, Ryszard Bober – Senator RP, Stanisław Kosakowski – wicestarosta brodnicki, Piotr Burkwicz – wiceprzewodniczący Rady Powiatu Brodnickiego, insp. Tomasz Skoneczka – Komendant Powiatowy Policji w Brodnicy, st. bryg. Andrzej Górecki - Komendant Powiatowy Państwowej Straży Pożarnej w Brodnicy, Danuta Kędziorska- Cieszyńska - wójt gminy Brzozie, Paweł Klonowski – wójt gminy Bobrowo. Obecni byli również dyrektorzy i kierownicy instytucji, zakładów i placówek oświatowych z terenu miasta i gminy, szefowie stowarzyszeń, honorowi i zasłużeni obywatele z wymienioną wyżej Ewą Rzepką, a także: Adam Sienkiewicz – wykonawca tablic, prezes Roman Trendowski – Polski Związek Byłych Więźniów Politycznych, Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych - koło w Jabłonowie Pomorskim, Barbara Tuptyńska – kierownik Warsztatów Terapii Zajęciowej z Brodnicy.

Podajemy wykaz nazwisk zamieszczonych na tablicach.

OFIARY  ZBRODNI NIEMIECKICH Z OBSZARU MIASTA I GMINY JABŁONOWO POMORSKIE

Żołnierze Września 1939 roku polegli w walce:

Adamczyk Franciszek, l.34, Jabłonowo Pom.

Adamski Władysław, l.34, Jabłonowo Pom.

Antochowski Józef, l.25, Szczepanki

Ciecierski Władysław, -, Konojady

Czubkowski Antoni, l.33, Jabłonowo Pom.

Deuter Bronisław, l.38, Jabłonowo Pom.

Dobiasz Edward, l.30, Płowęż

Dulski Jan, l.32, Lembarg

Dziedzic Franciszek, l.33, Szczepanki

Grabowski Czesław, l.19, Konojady

Jabłoński Józef, l.30, Jabłonowo Pom.

Jachowski Franciszek, l.23, Lembarg

Jadziński Jan, l.23, Jabłonowo Pom.

Kamiński Bronisław, l.24, Mileszewy

Kaptejna Władysław, l.33, Piecewo

Kuligowski Antoni, l.43, Jabłonowo Pom.

Laskowski Władysław, l.31, Mileszewy

Lewandowski Jan, l.30, Lembarg

Lipka Feliks, l.31, Konojady

Nowakowski Stanisław, l.39, Jabłonowo Pom.

Poziemski Bronisław, l.24, Górale

Raczyński Władysław, l.34, Jabłonowo Pom.

Radtke Walenty, l.30, Jabłonowo Pom.

Reca Alfons, -, Jabłonowo Pom.

Ronkowski Józef, l.37, Lembarg

Rzepkowski Jan, l.36, Buk Góralski

Szercha Jan, l.28, Buk Pomorski

Szygorski Alfons, l.28, Jabłonowo Pom.

Śmigowski Aleksandr, l.31, Budziszewo

Umijewski Alojzy, l.34, Jabłonowo Pom.

Walentynowicz Władysław, l.32, Jaguszewice

Walkiewicz Józef, l.40, Mileszewy

Żołnierze Armii Krajowej:

Leczkowski Józef ps. „Tartak”, l. 38, Jabłonowo Pom.

Sitniewski Edmund ps. „Zygmunt”, l.32, Jabłonowo Pom.

W powstaniu warszawskim zginął  Hubert Jaskólski ps. „Janusz”, lat 31 oraz Jan lub Witold Dunajski, pochodzący z Jabłonowa Pom.

Członkowie konspiracyjnej pomorskiej organizacji pod nazwą „Młody Las”:

Gręzicki Alfons, l. 37, Szczepanki

Karaszewski Zygmunt, l.-, Jabłonowo Pom.

Lewandowski Marceli, l.46, Jabłonowo Pom.

Linowiecki Józef, l. 48, Górale

Żołnierze Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie:

Karczewski Edmund, l.22, Górale

Karaś Franciszek (syn), l.-, Buk Góralski

Kijewski Herman, l.-, Jabłonowo Pom.

Melkowski Czesław, l.18, Mileszewy

Pisarski Stanisław, l.26, Jabłonowo Pom.

Pokorski Aleksander, l.24, Szczepanki

Przystalski Edmund, l.22, Jabłonowo Pom.

Telke Bronisław, l.21, Bukowiec

Żołnierz Ludowego Wojska Polskiego:

Brzozowski Bernard, l. 24, Jabłonowo Pom.

Zabici i rozstrzelani w pojedynczych i masowych egzekucjach, zwłaszcza na jesieni 1939 roku. Miejscem ich kaźni był między innymi Buk Góralski, Nowa Wieś, las nad jeziorem Bachotek – Brzezinki.

Aszyk Michał, l. 48, Jabłonowo Pom.

Augustyn Jan, l. 33, Konojady

Balcerowicz Aleksander, l.54, Lembarg

Barański Władysław, l.58, Jabłonowo Pom.

Bąkowski Anastazy, l. 39, Lembarg

Bogacki (ojciec), l. -, Lembarg

Bogacki Marian (syn), l. 20, Lembarg

Czechowski Franciszek, l.53, Lembarg

Dymiński Julian, l.-, Buk Góralski

Fettke Zygmunt, l. 17, Kamień

Fiałkowski Jakub, l.51, Lembarg

Gajdziewski Jan, l.45, Lembarg

Gerdel Edward, l.33, Jabłonowo Pom.

Gołębiewski Bolesław, l. 37, Jabłonowo Pom.

Gozdowski Piotr, l. -, Jabłonowo Pom.

Górska Franciszka, l. 42, Bukowiec

Grabowski Józef, l. 60, Jabłonowo Pom.

Jaskulski Franciszek, l. 52, Buk Góralski

Kaczmarski Alfons, l. 19, Jabłonowo Pom.

Kaczmarski Franciszek, l.-, Jabłonowo Pom.

Kalka Antoni, l.-, Jabłonowo Zamek

Kalka Józef, l.-, Jabłonowo Zamek

Kapusta Jan, l. 21, Konojady

Karaś Franciszek, l.68, Buk Góralski

Karbowski Józef, l. 35, Lembarg

Karnowski Franciszek, l.55, Jabłonowo Pom.

Kiełpikowski Antoni, l. -, Buk Pomorski

Klimek Bolesław, l. 30, Lembarg

Klimkiewicz Antoni, l.39, Lembarg

Knosowski Jan (syn), l.18, Buk Góralski

Knosowski Michał (ojciec), l.61, Buk Góralski

Kobus Józef (ojciec), l.49, Płowęż

Kobus Stanisław (syn), l.17, Płowęż

Kochalski Franciszek, l. 62, Jabłonowo Pom.

Kondrat Józef, l. 40, Konojady

Konicki Jan, l.33, Jabłonowo Pom.

Kozłowski Zygmunt, l. 36, Nowa Wieś

Kuczkowski Jan, l. -, Buk Góralski

Kuligowski Antoni, l.60, Jabłonowo Pom.

Lamparski Jerzy, l. 19, Jabłonowo Pom.

Lewandowski Czesław, l. 28, Budziszewo

Lewandowski Michał, l.62, Buk Góralski

Maciejewski, l. -, Konojady

Malinowski Franciszek, l. 54, Konojady

Malinowski Teofil, l. 40, lembarg

Małkowski Franciszek, l. 49, Bukowiec

Marszałkowski Ignacy, l. 53, Buk Góralski

Martko Wojciech, l. 35, Konojady

Meyer Konstanty, l.33, Jabłonowo Pom.

Mróz Antoni (ojciec), l.57, Konojady

Mróz Klemens (syn), l. 26, Konojady

Murawski Jan, l.33, Kamień

Murawski Jan, l. 28, Płowężek

Mydło Aleksander, l.43, Lembarg

Mytnik Florian (syn), l. -, Buk Góralski

Mytnik Teodor (ojciec), l. 54, Buk Góralski

Łangowski Leon, l.56, Mileszewy

Nickel Alfons, l.18, Lembarg

Nowosielski Feliks, l.19, Lembarg

Odymała Władysław, l.33, Jabłonowo Pom.

Orzechowska Zofia, l.15, Jabłonowo Pom.

Pajdziński Jan, l.45, Lembarg

Pezała Władysław, l.40, Jabłonowo Pom.

Piaszczyk Nicefor, l. 51, Jabłonowo Pom.

Pietrowski Wawrzyniec, l. -, Jabłonowo Pom.

Przystalski Bruno, l.50, Lembarg

Raczyński Władysław, l.57, Jabłonowo Pom.

Rejnowski Kazimierz, l. 43, Jabłonowo Pom.

Rosłaniec Piotr, l.40, Górale

Rotzoll Brunon, l.42, Jabłonowo Pom.

Rybka Władysław, l. 44, Bukowiec

Sarosiek Franciszek (ojciec), l. 43, Kamień

Sarosiek Karol (syn), l. 17, Kamień

Scheerke Franciszek, l.31, Jabłonowo Pom.

Schwanitz Franciszek, l.55, Jabłonowo Zamek

Sliszka Franciszek, l.23, Lembarg

Stefański Antoni, l. -, Jabłonowo Pom.

Stefański Franciszek, l.35, Lembarg

Smolnik Stefan, l. 27, Gorzechówko

Sonta Stefania, l. 23, Konojady

Sowa Jan, l. 47, Nowa Wieś

Szram Józef, l.41, Lembarg

Szramowski Piotr, l.66, Bukowiec

Szuflada Konrad, l.39, Jabłonowo Pom.

Szymański Paweł, l.32, Lembarg

Śniegocki Mieczysław, l. 38, Płowęż

Talkowski Bolesław, l. -, Jabłonowo Pom.

Topij Julian, l. 48, Nowa Wieś

Tuszyński Leonard, l.40, Jabłonowo Pom.

Waruszewski Klemens, l. 20, Lembarg

Wierzbicki Franciszek, l. 33, Buk Góralski

Wierzbowski Edward (syn), l. 17, Płowęż

Wierzbowski Jan (ojciec), l. 48, Płowęż

Wilk Władysław, l. 15, Konojady

Wiśniewski Jan (ojciec), l.60, Lembarg

Wiśniewski Józef (syn), l.28, Lembarg

Wiśniewski Walerian, l. 46, Gorzechówko

Witkowski Bernard, l. 54, Bukowiec

Zając Józef, l.48, Jabłonowo Pom.

Zakrzewski Bronisław, l. 49, Buk Pomorski

Zyra Jan, l. 18, Buk Góralski

Żarnowska Genowefa (córka), l. -, Buk Góralski

Żarnowski Wincenty (ojciec), l. 60, Buk Góralski

Żarnowski Zdzisław (syn), l. -, Buk Góralski

W obozach koncentracyjnych, w obozach pracy, na przymusowych robotach i podczas wysiedlenia:

Amenda Jan, l. 39, Górale

Apczyński Leon, l-, Bukowiec

Bartkowski Stanisław, l. 33, Szczepanki – obóz Stuthoff

Batko Władysław, l. -, Nowa Wieś

Behrendt Bronisław, l. 57, Szczepanki – obóz Sachsenhausen

Bortnowski Leon, l. 47, Lembarg

Bukowski Franciszek, l. 45, Jabłonowo Pom. – obóz Mathausen-Gusen

Ciółkowski Józef, l. 53, Jabłonowo Pom.

Ksiądz Czubek Józef – proboszcz parafii pw. Św. Wojciecha, l. 63, Jabłonowo Zamek

Dembek Jan, l.-, Szczepanki, obóz Mauthausen -Gusen

Figurski Walenty, l. 37, Jabłonowo Pom.

Goncerzewicz Hieronim, l. 27, Buk Górlaski – obóz Flossenbürg

Górski Ignacy, l. 71, Piecewo

Grajkowska Pelagia (matka), l. 40, Konojady – Szmalcówka Toruń

Grajkowski Wacław (syn), l. 8, Konojady – Szmalcówka Toruń

Czekajewski Adam, l.-, Lembarg – obóz  Stuthoff

Haftka Jan, l. 48, Jabłonowo Pom. – obóz Hamburg – Neuengamme

Ksiądz Hinz Tadeusz, l. 31, Lembarg – obóz Sachsenhausen

Jackowski Alojzy, l. 34, Bukowiec

Jakubowski Julian, l. 49, Jabłonowo Pom.

Jeczuk Piotr, l. 62, Lembarg – obóz Stuthoff

Kaczmarska Marta, l.20, Jabłonowo Pom.

Kejdrowski Leon, l. 43, Buk Pomorski

Kozikowski Franciszek, l. 32, Nowa Wieś – obóz Hamburg - Neuengamme

Krajewski Franciszek, l. 49, Jabłonowo Pom.

Kujawa Alojzy, l. 50, Jabłonowo Pom. – obóz Oranienburg

Kural Kazimierz, l. 28, Górale - obóz Flossenbürg

Ksiądz Mańkowski Alfons – proboszcz parafii pw. Piotra i Pawła w Lembargu, l. 71, Lembarg – obóz Stuthoff

Marchlewski Konstanty, l. 56, Jabłonowo Pom.

Mierzejewski Franciszek, l.-, Górale

Mróz Czesława, l. 20, Konojady

Murszewski Franciszek, l. 73, Lembarg – obóz Potulice

Mytnik Cecylia (matka), l. -, Buk Góraski

Nowicki Bolesław, l.36, Jabłonowo Pom.

Nowicki Franciszek, l. 37, Jabłonowo Pom.

Orzech Krystyna (siostra), l. 2, Konojady – obóz Potulice

Orzech Jan (brat), l. 5, Konojady – obóz w Smukale

Perszke Edmund, l. 42, Górale – obóz Mathausen-Gusen

Przeczewski Franciszek, l.-, Jabłonowo Pom.

Raczyński Feliks, l.35, Jabłonowo Pom.

Schreiber Leonard, l. -, Jabłonowo Pom.

Sedlewski Józef, l. -, Górale

Siekierski Bolesław, l. 41, Konojady

Sitniewska Marta, l. 70, Jabłonowo Zamek

Słupski Jan, l. 46, Jabłonowo Pom. – obóz Mathausen-Gusen

Sonnenberg Martin, l. 45, Jabłonowo Pom., getto Drzewnica

Sonta Marcin, l. 53, Konojady

Suchocki Jan, l. 33, Górale – obóz w Potulicach

Szyszkowski Jan, l. 37, Górale

Ściesińska Leokadia, l. 55, Lembarg

Tokarski Jan, l. 56, Piecewo- obóz Mathausen-Gusen

Ukrzewski Ignacy, l. 41, Górale – obóz Stuthoff

Wieczorek Aleksander, l. 40, Buk Pomorski – obóz Dachau

Zakrzewski Bronisław, l. 46, Bukowiec

Zdjęcia: Urząd Miasta i Gminy Jabłonowo Pomorskie

Przemawia burmistrz Przemysław Górski

Pod pomnikiem i tablicami złożono kwiaty i znicze, wartę pełnili żołnierze i harcerze

Przemawia minister Anna Gembicka

Hołd oddaje delegacja radnych z przewodniczącym Zbigniewem Mikuliczem na czele

Na uroczystość przybyli liczni goście

Wśród gości m.in. Komendant Powiatowy Państwowej Straży Pożarnej i zastępca Burmistrza Miasta i Gminy Jabłonowo Pomorskie

Przygotowanie do przecięcia wstęgi

Wstęgę przecinali(od lewej w głębi): burmistrz Przemysław Górski, prezes Ewa Rzepka, wicewojewoda Józef Ramlau, wiceminister Anna Gembicka, przedstawiciel młodzieży szkolnej, prezes Roman Trendowski, poseł Paweł Szramka, przewodniczący Zbigniew Mikulicz

Przecięcie wstęgi

Podczas przecięcia wstęgi

Maszeruje poczet sztandarowy Szkoły Podstawowej w Jabłonowie Pomorskim

Wystąpił zespół "Złote Kłosy"

Więcej zdjęć na profilu FB Urzędu Miasta i Gminy Jabłonowo Pomorskie