1. Rys historyczny.

Miasto Jabłonowo Pomorskie położone jest nad rzeką Lutryną na Wysoczyźnie Chełmińskiej, a powstało w wyniku połączenia ze sobą wsi: Jabłonowo i Sadlinki. W czasach średniowiecznych były to wsie szlacheckie, osadzone na pra­wie chełmińskim. W zachowanych dokumentach wieś Jabłonowo wzmiankowana jest po raz pierwszy w 1222 roku jako Jablovo, a wieś Sadlinki w 1403 roku jako: Cadel, Czadel, Schadel. W latach 1871 - 1899 na terenie wsi Sadlinki zbudowano węzeł kolejowy, co zadecydowało o rozwoju obu miejscowości. W 1954 roku w wyniku połączenia wsi ze stacją powstało osiedle, które w 1962 roku uzyskało prawa miejskie jako Jabłonowo. Przez ponad siedem wieków obszar obecnego miasta zajmowały dwie odrębne wsie, co znalazło swoje od­zwierciedlenie w kształtującej się zabudowie, nietypowej dla układów miejskich. Jak wy­nika z planu Schroettera (1796-1802) Jabłonowo i Sadlinki były wioskami w typie ulicówki, z zabudową rozwijającą się wzdłuż dróg: Grudziądz – Jabłonowo – Brodnica i Radzyń – Sadlinki – Nowe Miasto Lubawskie. Stan taki utrzymywał się do drugiej połowy XIX wie­ku, kiedy to na terenie wsi Sadlinki zbudowano węzeł kolejowy. Nastąpił wówczas rozwój obu miejscowości dostosowany do nowo wprowadzonej funkcji - obsługi kolei.

 Ważne daty dla Jabłonowa:

Dawne nazwy miejscowości:

• Miejscowość I: 1222 r. -Jablovo, 1295 r. - Galbinaw, Galbinow, Gabelnow, Gabelnau, 1570 r. - Jablonowo (Jabłonowo),
• Miejscowość II: 1403 r. -  Cadel,  Czadel, Schadel (Sadlinki)

- 1222 r. - Jabłonowo należy do biskupa misyjnego Chrystiana,
- 1423 -1424 - Sadlinki i Jabłonowo należą do konturstwa brodnickiego jako dobra rycerskie,
- XVI w. - Sadlinki i Jabłonowo należą do województwa chełmińskiego (Jabłonowo do powiatu chełmińskiego jako własność Wichulskich, którzy przybrali nazwisko Jabłonowskich, Sadlinki do powiatu michałowskiego jako własność szlachecka),
- 1641-1772- Jabłonowo należy do jezuitów z Grudziądza,
- 1784 r. - dobra Jabłonowa kolejno w rękach Sumińskich, Narzymskich, Ogińskich,
- 1807- 1815 - zgodnie z konwencją elbląską Jabłonowo i Sadlinki zostały włączone do Księstwa Warszawskiego,
- 15.V.1815 r. - 28. VI. 1919 r. - Jabłonowo i Sadlinki znajdują się w granicach Prus Zachodnich,
- 1919 r. - ziemia chełmińska wchodzi w skład województwa pomorskiego,
- 1939-1945 - Jabłonowo i Sadlinki wchodzą w skład powiatu brodnickiego Regencji Kwidzyńskiej,
- 1945-1950 - Jabłonowo i Sadlinki należą do województwa pomorskiego,
- 28.VI. 1950 r. - Jabłonowo i Sadlinki wchodzą w skład powiatu brodnickiego (wo­jewództwo bydgoskie),
- 1954 r. – wieś łączy się ze stacją i powstaje osiedle,
- 1962 r. - Jabłonowo uzyskuje prawa miejskie.

>> Histroria, artykuły, stare fotografie, prezentacje <<

2. Położenie gminy.

Obszar gminy i·miasta Jabłonowo Pomorskie znajduje się w·północno-wschodniej części województwa kujawsko-pomorskiego, w·powiecie brodnickim (mapka).

3. Charakterystyka gminy.

Obszar gminy i miasta Jabłonowo Pomorskie znajduje się w północno-wschodniej części województwa kujawsko-pomorskiego, w powiecie brodnickim (mapka).

Ogólna powierzchnia gminy wynosi 134,4 km² , w tym  powierzchnia miasta 3,3 km² i gminy 131,1 km².

Gmina Jabłonowo Pomorskie liczy 9 514 mieszkańców, z czego w mieście zamieszkuje 3 893 osób, a w gminie 5 621 osób.

Na obszarze gminy dominują użytki rolne, których powierzchnia łączna wynosi 103, 8 km². Lasy i grunty leśne zajmują obszar 12,58 km², co stanowi około 9,38% łącznej powierzchni miasta i gminy.

Miasto Jabłonowo Pomorskie otoczone jest obszarami wiejskimi, które sąsiadują z gminą Biskupiec należącą do województwa warmińsko-mazurskiego oraz z następującymi gminami województwa kujawsko-pomorskiego:

- Świecie nad Osą – powiat grudziądzki,

- Książki – powiat wąbrzeski,

- Bobrowo – powiat brodnicki,

- Zbiczno – powiat brodnicki.

Granice gminy w większości poprowadzone są w sposób sztuczny.

Siedziba władz miasta i gminy znajduje się w Jabłonowie Pomorskim, które pełni funkcję ośrodka administracyjno-usługowego. Pod względem administracyjnym obszar gminy dzieli się na 16 sołectw. Ponadto na terenie gminy występują dwie wsie niesołeckie Jaguszewice i Płowężek.

Układ komunikacyjny – drogi. 
Struktura przestrzenna sieci drogowej miasta i gminy Jabłonowo Pomorskie jest dobrze rozwinięta, a najważniejszym jej elementem jest droga wojewódzka nr 543. Pozostałą sieć drogową stanowią drogi powiatowe i gminne.
Droga wojewódzka nr 543,  przechodząca przez gminę Jabłonowo Pomorskie umożliwia do­godne połączenia zewnętrzne. Na obszarze gminy ma długość 11,939 km, co stanowi 5,76% ogólnej długości dróg.
Drogi powiatowe na terenie gminy to 49,1 km, co daje 23,69% ogólnej długości dróg.
Drogi gminne o łącznej długości 146,2 km.
Wskaźnik gęstości dróg dla gminy wynosi 157,62 km/100 km2 przy średniej dla województwa 128,1km/100km2.
Kolej.  Przez teren gminy przebiegają następujące linie kolejowe:
- Poznań - Toruń - Jabłonowo Pomorskie - Iława,
- Działdowo - Brodnica - Jabłonowo Pomorskie - Grudziądz - Tuchola.
Zapewniają one dogodne połączenie gminy i miasta z regionami kraju i większymi miastami województwa. Wskaźnik gęstości linii kolejowych wynosi 20,69 km/km2.